Inzicht in eigen gedrag, gedachten en emoties is de basis voor gedragsverandering. Ook leerlingen hebben dat inzicht nodig om hun gedrag aan te kunnen passen. Het BreinPannetjes Model is hierbij een eenduidig en handig hulpmiddel.
Hoe voel jij je?
Gedrag ontstaat niet zomaar uit het niets. Gedrag ontstaat uit een cocktail van emoties, gevoelens, ervaringen en gedachten. Deze cocktail, de status, is de belangrijkste voorspeller van gedrag. Daarom is het voor jou als leraar belangrijk dat je weet wat de status van de leerling is. Hierbij kan BreinPannetjes Model helpen. Dit model onderscheidt vijf stadia:
1. Ik voel mij prettig, rustig, fijn, in balans, …..
#chill
2. onrustig, ongeduldig, een beetje geïrriteerd, …..
#ikkanmijmindergoedbeheersen
3. geïrriteerd, opgefokt, super ongeduldig, …..
#ikkanmijnietgoedbeheersen
4. kwaad, gestrest, angstig, wanhopig, …..
#ikkanmijnietbeheersen
5. Ik bevries, vlucht of vecht, ik ……
#noodtoestand
Wat moet je weten over het brein? #Breinologie
Er is al veel onderzoek gedaan naar de wondere wereld van het brein. Vrijwel dagelijks worden er nog tal van nieuwe ontdekkingen gedaan en worden onderzoeken gepubliceerd die zeer relevant zijn voor het onderwijs.
Dat emoties een enorme invloed hebben op de werking van ons brein (dus ook dat van de leerlingen) is al jaren bekend. Maar hoe ziet dat er dan uit in de praktijk?
De verschillende BreinPannetjes
Voelt een leerling zich goed, dan is er sprake van BreinPannetje 1: prettig, rustig, fijn, in balans. Het brein van de leerling kan zich volop wijden aan zijn taak. Of het nu om het verwerken van de lesstof, concentreren, samenwerken met klasgenoten of het vertonen van aangepast gedrag gaat, het lukt over het algemeen allemaal prima. Het brein kan gewoonweg alle beschikbare capaciteit inzetten om de leerling te laten doen wat er wordt verwacht.
Helaas voelen sommige leerlingen zich niet de hele dag chill. Stel je voor dat een leerling slecht heeft geslapen, ’s morgens al een vervelend akkefietje met zijn vader heeft gehad en zich ook nog eens moest haasten om op tijd op school te komen. Je kunt je voorstellen dat deze leerling dan op school komt met een BreinPannetje 3 of 4: onrustig, geïrriteerd, opgefokt, super ongeduldig, kwaad, gestrest, angstig, wanhopig. Dat heeft meerdere gevolgen. Zo zal de leerling weinig tot geen mentale energie tot zijn beschikking hebben. Dat maakt het lastig voor hem om te doen wat wordt gevraagd: het verwerken van de lesstof, concentreren, samenwerken met klasgenoten en aangepast gedrag vertonen in de klas. De leerling heeft bovendien nog maar een bijzonder kleine aanleiding nodig om door te schieten naar het BreinPannetje 5.
In deze staat kan de leerling zich niet meer beheersen; hij zal bevriezen, vluchten of het gevecht aangaan. #noodtoestand.
Voorkomen is beter, maar hoe?
Het is eerst en vooral de verantwoordelijkheid van de leerling zelf om ervoor te zorgen dat hij lekker in zijn vel blijft zitten. Hierbij kan een leerling soms echter wel een extra zetje gebruiken. Het BreinPannetjes Model biedt hierbij de oplossing.
Het is helpend als de leerling zijn eigen BreinPannetje herkent. Deze herkenning geeft namelijk informatie aan de leraar en aan de leerling. Weet je het BreinPannetje, dan heb je ook inzicht in het gedrag. Dat is de opening voor gesprek, voor zelfreflectie: vat voel ik, wat denk ik, wat doe ik? Zo kun je via een Als-dan-plan gezamenlijk een strategie vinden waarmee de leerling met BreinPannetje 2, 3, 4 of 5 weer terug kan keren naar BreinPannetje 1. #als-dan-plan.
De taal van het BreinPannetjes Model
Het BreinPannetjes Model en het als-dan-plan is een taal die je in de klas spreekt. Zo kun je met jouw leerlingen snel en efficiënt inzicht krijgen in de achtergronden van gedrag en hen aanzetten tot gedragsverandering bij onaangepast gedrag. #gedragsregulering
Downloads
Er zijn verschillende versies van de Welbevindingsthermometer en overzichten van de BreinPannetjes beschikbaar.
Deze en andere hulpmiddelen kun je downloaden via https://www.ontwikkeltaal.nl/downloads/
Wil je meer inzicht in de achtergronden van welbevinden, gedrag, mogelijk aanpakgedrag en beschikbare effectieve hulpmiddelen? Kijk dan bij onze artikelen, downloads en naar ons aanbod [team]trainingen op ontwikkeltaal.nl.
